Datorren azaroaren 20an ospatuko den Haurren Eskubideen Munduko Eguna dela eta, adierazpen proposamen bat bidali diogu Eusko Legebiltzarreko Lehendakaritzari. Ekimen honen bidez, haur eta nerabeen eskubideak babesteko eta sustatzeko konpromiso politiko eta soziala indartu nahi dugu, Haur eta Nerabeen 2/2024 Legea onartu ondoren. Adierazpen proposamen hori Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Batzar Nagusietako lehendakaritzetara ere bidali da.

Haur eta nerabe guztien eskubideak defendatzeko beharra nabarmendu nahi dugu, eta pertsona guztientzako mundu hobe bat sortzeko haur eta gazteen parte-hartzearen botere eraldatzailea azpimarratu

Sareen Sareko Haurren, Nerabeen eta Gazteen Eskubideen Batzordeak landu du adierazpena, non Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialeko hainbat sarek eta UNICEFek parte hartzen duten. Haur eta nerabe guztien eskubideak defendatzeko beharra nabarmendu nahi dugu, eta pertsona guztientzako mundu hobe bat sortzeko haur eta gazteen parte-hartzearen botere eraldatzailea azpimarratu.

35 urte dira Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioak haurtzaroaren pertzepzioa eraldatu zuela, eta haurrak eskubideen subjektu gisa onartu zituela. Aurrerapen hori gorabehera, EAEn oraindik badira haurren eta nerabeen ongizatea arriskuan jartzen duten erronkek. Horregatik, Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialetik haurren eta nerabeen ongizatea bermatzeko premiazko lehentasun eta neurri batzuk azaldu nahi ditugu.

Egungo erronkak eta lehentasunak

Adierazpen-proposamenak haur-pobrezia murrizteko beharra azpimarratzen du. Euskadin, 4 haur eta nerabetik ia 1 pobrezia- edo gizarte-bazterkeriako arriskuan dago. Horregatik, inbertsio eraginkorra egin behar da eta pobrezia murrizteko neurriak garatu behar dira, hala nola 17 urte bete arte hazkuntzagatiko prestazio unibertsal baten bidez. Era berean, premiazkoa da desgaitasuna duten haur eta nerabeen irisgarritasun unibertsala bermatzea, oztopo fisiko, komunikatibo eta jarrerazkoak ezabatuz, haien erabateko parte-hartzea eta eskubideen erabilera ziurtatzeko.

Beste lehentasun bat ingurune seguruak sortzeko babesa da, bai hezkuntzaren eremuan, bai aisialdi hezitzailearen arloan. Prebentzio-neurriak inplementatu behar dira, baliabide nahikoekin, haurrak eta nerabeak abusu- edo indarkeria-egoeretatik babesteko, ingurune digitala barne. Ikastetxeetan ongizate-koordinatzailearen figura ezartzea eskatzen dugu, ikasleen babesa eta ongizatea sustatzeko.

Haurren eta nerabeen ongizate fisikoa eta emozionala funtsezko gaia da. Horregatik, premiazkoa da osasun mentaleko politika integralak diseinatzea eta onartzea, kalitatezko prebentzioa eta arreta bermatzeko behar diren baliabideekin, batez ere haur kalteberenei dagokienez.

Haurrak ingurune digitalean babestea da beste lehentasunetako bat, Haurren Eskubideei buruzko Batzordearen 25. behaketa orokorraren gomendioak inplementatuz. Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialetik prebentzio- eta hezkuntza-neurriak ezartzea defendatzen dugu, teknologia txikitatik modu seguruan erabiliko dela bermatzeko.

Haurren eta nerabeen ongizate fisikoa eta emozionala funtsezko gaia da. Horregatik, premiazkoa da osasun mentaleko politika integralak diseinatzea eta onartzea, kalitatezko prebentzioa eta arreta bermatzeko behar diren baliabideekin, batez ere haur kalteberenei dagokienez.

Azkenik, nazioarteko lankidetza indartzeko beharra nabarmentzen da proposatu dugun adierazpenean, Lankidetzari eta Elkartasunari buruzko Euskal Legearekin bat eginez, Nazio Errenta Gordinaren % 0,7 2030eko Garapenerako Laguntza Ofizialera bideratzeko eta haurrei eragiten dieten mundu mailako larrialdiei azkar erantzuteko.

Haur eta Nerabeen Euskal Legearen gakoak

Haurren eta Nerabeen Euskal Legeak adingabeen eskubideen berme integrala finkatzen du, Haurren Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioaren arabera. Lege horrek dimentsio anitzeko ikuspegia hartzen du, eta haurren prebentzioa, babesa eta parte-hartze aktiboa sustatzen ditu bizitzako esparru guztietan.

Arauak lau ardatz nagusiren inguruan antolatzen du bere esku-hartzea: sustapena; arriskuen prebentzioa eta detekzioa; arreta eta babesa; eta urratutako kalte eta eskubideak berreskuratzea. Gainera, gizarte osoaren erantzunkidetasun-betebeharra nabarmentzen du, haurren ongizatea bermatzeko erakundeen arteko eta sektoreen arteko lankidetza- eta koordinazio-eredu bat sustatuz. Funtsezko beste puntu bat da haurrak eta nerabeak eskubideen subjektu titular gisa aitortzea, eta aurrekontu-lehentasunaren printzipioa txertatzea, haien eskubideak babesteko baliabide nahikoak eta iraunkorrak bermatzeko.