Concha Clavero Molinak Sareen Saria 2025 saria jaso du, gizarteratzearen, genero-berdintasunaren eta gizarte-erakundeen eta erakunde publikoen arteko aliantza sendoak eraikitzearen alde egindako ibilbide oparoa aitortzeko. Sektore barruko eta kanpoko erreferentea izan da, Sartu edo Erroak bezalako erakundeak bultzatzeko funtsezko figura.

Sareen Saretik zorionak eman nahi izan dizkiogu merezitako aintzatespen horrengatik, eta berarekin solasean egon gara bere ibilbideaz, sektorearen erronkez eta administrazioek elkarlaneko gobernantza bat eraikitzeko duten paperaz.

Lehenik eta behin, zorionak, Concha. Aurten Sareen Saria jaso duzu Euskadi bidezkoago, inklusiboago eta solidarioago baten eraikuntzan izan duzun konpromiso eta ibilbideagatik. Zer esan nahi du zuretzat Euskadiko Hirugarren Sektore Soziala aitortzeak?

Sartu edo Erroak bezalako programak bultzatzeko funtsezko zeregina izan duzu, krisialdiaren eta gizarte-bazterkeriaren testuinguruan. Zer ikaskuntza nabarmenduko zenituzke lehen urte haietatik?

Sarturi dagokionez, bi gauza nabarmenduko nituzke batez ere: etengabeko ikaskuntza eta talde-lana. Gazteak ginen, unibertsitate ikasketak amaitu berri genituen (psikologia, pedagogia, gizarte-lana…), eta proiektu berritzaile batean murgildu ginen, ia erreferenterik gabeko proiektu batean. Gauza asko ikasi genituen, hala nola helburu genituen pertsonekin harremanak izateko, beharrak identifikatzeko, proiektuak egiteko eta administrazioari aurkezteko moduetatik hasi eta elkarte bat sortzeko edo kontabilitate-plan bat egiteko moduak.

Denetarik egin genuen eta guztion ekarpenak beharrezkoak izan ziren. Sartu programa gogo, motibazio eta konpromisoaren babesean sortu zen. Bide onera eramaten gintuzten ideiak — zoroak batzuetan, bikainak besteetan — partekatuz ikasi genuen. Barre-algarak ere izan ziren. Gure arteko konfiantza eta laguntza hori, Sartu osatzen duten lau erakundeen artean, funtsezkoa izan da gure ibilbiderako.

Gainera, hirugarren sektore sozialeko beste erakunde batzuekin batera, elkartzeko, zailtasunak partekatzeko eta sarean lan egiteko beharra ikusi genuen. Hortik sortu ziren lurraldeko eta lurraldez gaindiko egiturak, proiektuak eta erakundeak hobeto garatzea ahalbidetu dutenak.

“Sartu programa gogo, motibazio eta konpromisoaren babesean sortu zen”.

Zure ibilbidearen funtsezko zati bat administrazio publikoekiko lankidetzak markatu du. Zure ustez, zer gako dira beharrezkoak benetako elkarlaneko gobernantza eraikitzeko? Zer baldintza bete behar dira benetakoa eta eraldatzailea izan dadin?

Sartuk egin duen guztia, eta Hirugarren Sektore Sozialak egin duena eta egiten jarrai dezakeena, bideraezina da administrazio publikoen konpromisorik eta inplikaziorik gabe. Elkar behar dugu. Baina premia hori oinarri sendoetan oinarritu behar da, benetan elkarlaneko gobernantzaz hitz egin ahal izateko.

Sektorearen eta administrazioen arteko prozesu bateratuak bultzatu beharko lirateke, alderdi bakoitzak bere ezagutza, metodologiak eta tresnak eman ditzan. Bakoitzak bere egiteko hoberenetik, pertsonen beharrak identifikatu eta gainditzeko helburu komunarekin. Eta oinarri horiek konfiantzarekin, konpromisoarekin, motibazioarekin, elkarrekiko balorazioarekin, sareko lanarekin eta zeharkakotasunarekin lotuta egon behar dute.

“Elkarren beharra dugu: Hirugarren Sektore Sozialak eta administrazioak konfiantzaz eta konpromisoz eraiki behar ditugu politika publikoak”.

Zure esperientziatik, zer bilakaera izan beharko luke Hirugarren Sektore Sozialaren eta erakundeen arteko harremanak, politika publiko bidezkoagoak eta eraginkorragoak lortzeko?

Harremana ona da. Urteak daramatzagu elkarlanean, eta erakundeek gure aldeko aitorpen argia egin dute. Baina alderdi batzuk beste modu batera kudeatzea garrantzitsua litzateke.

Hirugarren sektore sozialean ziurgabetasun handiarekin egiten dugu lan. Askotan ez dakigu zerbitzu edo proiektu batek jarraipena izango duen, eta horrek zailtasun bikoitza sortzen du: artatzen ditugun pertsonekin — ez baitakigu noraino konprometitu ahal izango garen — eta erakundearen iraunkortasun berarekin.

Administrazioarekin dugun harremana, kasu askotan, oso baldintzatuta dago aldi baterako lizitazioaren eta norgehiagokaren ondorioz, eta horrek eragozpen asko ditu. Defendatzen ditugun balio askoren aurka egitera garamatza: lankidetza, elkartasuna, konpromisoa… Nola mantentzen dugu hori guztia gure artean lehiatu behar badugu, aurrekontuak eta justifikazioak murriztuz, batzuetan irabazi-asmoa duten erakundeen aurrean?

Administrazioak helburuak betetzen direla gainbegiratu eta bermatu behar du, noski. Baina, era berean, bide koherenteagoen aldeko apustua egin behar du, hala nola, hitzarmenak, sustatzen ditugun balio eta metodologietara hobeto egokitzen baitira.

“Lankidetza, elkartasuna edo konpromisoa ezin dira mantendu gure artean lehiatzera behartuta bagaude”.

Sektore barruan ere ahots sendoa izan zara feminismotik. Zure ustez, zer garrantzi du ikuspegi feminista gizarte-erakundeen kudeaketan eta antolaketan txertatzeak?

Funtsezkoa da. Emakumeok biztanleriaren erdia gara, eta, sektore horretan, emakumeen ehunekoa are handiagoa da, nahiz eta hori ez den beti islatzen zuzendaritza-postuetan. Beste emakume batzuetatik ere hitz egiten dut, gaitasuna eta ezagutza bagenituela eta egin genezakeela esaten dudanean. Eta egin dugu. Guri eta besteei zor genien.

Begirada feminista horri esker, arazoak identifikatu ditugu, espazio seguruak sortu ditugu, emakumeentzako baliabide espezifikoak diseinatu ditugu, berdintasunean oinarritutako prestakuntzak sustatu ditugu eta ahalduntze-prozesuak babestu ditugu. Begirada feministarekin denok irabazi dugula uste dut.

“Emakumeen ehunekoa handiagoa da gure sektorean, nahiz eta hori ez den beti islatzen zuzendaritza-postuetan”.

Iaz erretiroa hartu zenuen arren, gizarte-ekimenetan sartuta jarraitzen duzu. Zerk bultzatzen zaitu parte hartzen jarraitzera?

Ez dakit hobeto azaltzen, baina ondo sentiarazten nau. Lan-bizitza amaitzeak ez du esan nahi pertsona gisa desagertuko garenik. Geu izaten jarraitzen dugu: amak, lagunak, militanteak… Zati hori ez da desagertzen, eta partekatzen jarraitu nahi dut.

“Barrura eta kanpora begiratu behar dugu. Pertsona bakoitza bakarra da, eta zaintzea, laguntzea eta partekatzea gure lanaren funtsezko zatia da”.

Zer ondare utzi nahiko zenuke sektoreko belaunaldi berrietan?

Pertsonekin lan egiten dugun pertsonak garela. Barrura eta kanpora begiratu behar dela. Pertsona bakoitza bakarra dela. Eta zaintzea, laguntzea eta partekatzea ez direla osagarri hutsak: gure lanaren funtsezko parte dira.

Amaitzeko, zer mezu partekatu nahiko zenuke Sareen Sarea osatzen duten sare eta erakundeekin Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialaren Egunari begira?

Egun garrantzitsua dela, bai, gure lana aintzat hartzen duelako. Baina eguneroko gauza bat dela ere. Lan hori egunez egun egiten delako, ziurtasun baino zalantza gehiagorekin, baina intentsitatearekin eta modu bizian. Eta aurrera jarraitu egin behar dela. Izan ere, azkenean, gizarte berdinzaleagoa, anitzagoa eta inklusiboagoa bilatzen dugulako.